Ο Κυπαρισσιακός Κόλπος έχει χαρακτηριστεί ως περιοχή του δικτύου Natura 2000 και βρίσκεται στην Ελλάδα, στην ακτογραμμή της Δυτικής Πελοποννήσου. Παρουσιάζει υψηλή οικολογική αξία λόγω της ύπαρξης ενός εκτεταμένου συστήματος αμμοθινών και μιας από τις σημαντικότερες περιοχές ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta στη Μεσόγειο, ενός ευάλωτου είδους, όπως αναγράφεται στην Οδηγία 92/43/ΕΕ, που χρήζει αυστηρής προστασίας (παραρτήματα II και IV). Περίπου το 82% της ωοτοκίας στον Κυπαρισσιακό Κόλπο λαμβάνει χώρα σε μια ακτογραμμή 10 χλμ. μεταξύ των εκβολών των ποταμών Νέδα και Αρκαδικού. Διά του λόγου το αληθές, υπήρχαν περίπου 1.452 φωλιές το 2013, 1.286 το 2014, 1.472 το 2015, 2.702 το 2016, 2.650 το 2017, 2.550 το 2018, 2.850 το 2019 και πάνω από 3.800 φωλιές το 2020 (όπως καταγράφει το ΑΡΧΕΛΩΝ).
Οι καταγεγραμμένες απειλές στον Κυπαρισσιακό Κόλπο αναφέρθηκαν για πρώτη φορά από το MEDASSET στο πλαίσιο καταγγελίας του, που υποβλήθηκε στις 22 Αυγούστου 2010, ενώπιον της 30ής Συνεδρίασης της Μόνιμης Επιτροπής της Σύμβασης της Βέρνης. Εδώ και δέκα χρόνια καταγράφουμε τις ίδιες απειλές, δηλαδή συνεχιζόμενες κατασκευές παράνομων κτισμάτων κατά μήκος της ακτογραμμής, συνεχιζόμενη φύτευση και καλλιέργεια ξενικών ειδών στις παραλίες ωοτοκίας και στις αμμοθίνες, αλιεία κοντά στην ακτή, ανεμπόδιστη πρόσβαση οχημάτων στις παραλίες ωοτοκίας, έλλειψη διαχείρισης επίπλων παραλίας και φωτορύπανση. Επιπλέον, οι συμβάσεις που έχουν υπογραφεί για την εξερεύνηση και πιθανή εξόρυξη υδρογονανθράκων στις παρακείμενες θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές αποτελούν επιπλέον σημαντική πρόσθετη απειλή.
Έλλειψη διαχείρισης επίπλων παραλίας, φωτορύπανση από τα παραλιακά εστιατόρια/μπαρ και αλλοίωση με τσουγκράνα της παραλίας ωοτοκίας © 2021 MEDASSET, Νάντια Ανδρεανίδου
Ως εκ τούτου, από το 2010, το MEDASSET σε συνεργασία με το ΑΡΧΕΛΩΝ, το WWF Ελλάς και άλλες περιβαλλοντικές ΜΚΟ, ασκεί πιέσεις σε περιφερειακό, ενωσιακό και εθνικό επίπεδο, προκειμένου να θεσπιστεί ένα κατάλληλο νομικό πλαίσιο για την προστασία του Κυπαρισσιακού Κόλπου και των οικοτόπων του. Μετά τις ετήσιες εκθέσεις του MEDASSET και του ΑΡΧΕΛΩΝ, η Μόνιμη Επιτροπή της Σύμβασης της Βέρνης, έχοντας επίγνωση των σοβαρών πιέσεων που δέχεται ο οικότοπος λόγω κατασκευαστικών συμφερόντων από το 2010, υιοθέτησε ομόφωνα τη Σύσταση Νο. 174 κατά την ετήσια συνεδρίασή της στις 5 Δεκεμβρίου 2014, προτρέποντας την Ελλάδα να εμποδίσει την καταστροφή του οικοτόπου και να εξασφαλίσει βελτιωμένη επαρκή προστασία του Νότιου Κυπαρισσιακού Κόλπου. Η Σύσταση του 2014 εκδόθηκε κατόπιν μιας έκθεσης αξιολόγησης ενός διεθνούς εμπειρογνώμονα και των ανησυχιών που εκφράστηκαν από ΜΚΟ (ΑΡΧΕΛΩΝ και MEDASSET) σχετικά με την κατασκευή δρόμων, κατοικιών και θαλάσσιων δομών κοντά στις περιοχές ωοτοκίας, καθώς και σχετικά με τους κινδύνους που ενέχουν οι αλιευτικές δραστηριότητες, η φωτορύπανση και οι ανθρώπινες οχλήσεις στην παραλία κατά την περίοδο της ωοτοκίας και της εκκόλαψης. Συνολικά, η Σύσταση περιλαμβάνει 12 μέτρα για την προστασία και την αποκατάσταση της περιοχής.
Από την υιοθέτηση του Σύστασης Νο. 174 το 2014, το MEDASSET, σε συνεργασία με το ΑΡΧΕΛΩΝ, παρουσιάζει ετήσιες εκθέσεις στη Σύμβαση της Βέρνης για τη συνεχιζόμενη υποβάθμιση της περιοχής και την ανεπαρκή διαχείρισή της. Παρόλο που έχει σημειωθεί πρόοδος με την υιοθέτηση του Προεδρικού Διατάγματος (Π.Δ.) το 2018 (επισήμως σε ισχύ από τις 3 Φεβρουαρίου 2021, κατόπιν έκδοσης δικαστικής απόφασης μετά από 7 αιτήσεις ακύρωσης κατά του Π.Δ., με κίνηση των διαδικασιών σε εθνικό επίπεδο στις 3 Ιουνίου 2020), μετά και την καταδίκη της Ελλάδας από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2016, η εφαρμογή του δεν έχει καταστεί ακόμα εφικτή. Ωστόσο, η αυστηρή εφαρμογή του Π.Δ. καθώς και η κατάρτιση και εφαρμογή οικείου Σχεδίου Διαχείρισης, το οποίο λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες και τη συμβολή της τοπικής κοινωνίας, κρίνονται ως υψίστης σημασίας.
Το MEDASSET παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, συλλέγει δεδομένα και συμμετέχει σε κάθε διαβούλευση.
