Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Άγριας Ζωής στις 3 Μαρτίου το MEDASSET, οι εταίροι του Μεσογειακού προγράμματος MedBycatch και το Περιοδικό Φωτογράφος προσκαλούν το κοινό να συμμετέχει σε ένα εικονικό ταξίδι στη Μεσόγειο μέσα από την Έκθεση Φωτογραφίας του προγράμματος MedBycatch. Δείτε την Έκθεση ΕΔΩ
Στρέφουμε το βλέμμα στον υδάτινο κόσμο της Μεσογείου μέσα από ένα φωτογραφικό πανόραμα εικόνων και στιγμών. Μέρος των προβλημάτων βιωσιμότητας της θαλάσσιας ζωής που αντιμετωπίζει η Μεσόγειος οφείλεται και στην παρεμπίπτουσα αλιεία ή αλλιώς bycatch. Για το πρόγραμμα #ΜedΒycatch μας μίλησε η κα Νάντια Ανδρεανίδου, Υπεύθυνη Προγραμμάτων και Πολιτικής του MEDASSET και συντονίστρια του προγράμματος MedBycatch για την Τουρκία.
Πότε ξεκίνησε το πρόγραμμα Πρόγραμμα Medbycatchκαι ποιοι είναι οι οργανωτικοί υπεύθυνοι;
Το έργο ΜedΒycatch “Understanding Mediterranean multi-taxa bycatch of vulnerable species and testing mitigation – a collaborative approach” ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2017 και θα ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο του 2022. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν συνολικά 23 οργανώσεις και φορείς ενώ 7 από αυτές, όπως ο Μεσογειακός Σύνδεσμος για τη Σωτηρία των Θαλάσσιων Χελωνών (MEDASSET), τo Περιφερειακό Κέντρο Δράσης για τις Ειδικά Προστατευόμενες Περιοχές του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών με έδρα την Τύνιδα (SPA/RAC), η Ορνιθολογική Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας (Birldlife Europe & Central Asia), που είναι η μεγαλύτερη παγκόσμια οργάνωση που ασχολείται με την προστασία των πουλιών και των βιότοπων τους, η Διεθνής Ένωση για την Προστασία της Φύσης (IUCN), η Συμφωνία για τη Διατήρηση των Κητωδών της Μαύρης θάλασσας, της Μεσογείου και της παρακείμενης περιοχής του Ατλαντικού (ACCOBAMS), η Γενική Διεύθυνση Αλιείας της Μεσογείου, ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (GFCM/FAO) και η οργάνωση WWF Mediterranean Marine Initiative αποτελούν τους συντονιστές του έργου.
Ποιο ακριβώς είναι το αντικείμενο και ποιες μεσογειακές χώρες καλύπτει;
Πρόκειται για ένα πενταετές παν-Μεσογειακό πρόγραμμα, που χρηματοδοτείται από το ίδρυμα MAVA και έχει στόχο να μειώσει τις επιπτώσεις της παρεμπίπτουσας αλιείας πέντε θαλάσσιων ευάλωτων ειδών (θαλασσοπούλια, θαλάσσιες χελώνες, θαλάσσια θηλαστικά, ελασμοβράγχια, κοράλλια και σπόγγους), μέσω κατάλληλων τεχνικών αναχαίτισης (έξυπνων μεθόδων – για παράδειγμα υπάρχουν δίχτυα με μεγάλα ανοίγματα που επιτρέπουν στις χελώνες και στους καρχαρίες να κολυμπούν και να διαφεύγουν) με βάση τα επιστημονικά δεδομένα που συλλέχθηκαν σε περισσότερα από 40 λιμάνια της Τουρκίας, Τυνησίας, Μαρόκου, Ιταλίας και Κροατίας, όπου λαμβάνει χώρα η έρευνα. Παράλληλα, μέσα από την έρευνα και την παρουσίαση αξιόπιστων δεδομένων, αλλά και τη συνεργασία με την αλιευτική κοινότητα σε όλες τις προαναφερθείσες χώρες, στοχεύουμε στη δημιουργία Συστάσεων Πολιτικής, οι οποίες θα υιοθετηθούν από εθνικά και Περιφερειακά όργανα (Ευρωπαϊκή Ένωση, Ηνωμένα Έθνη) και θα οδηγήσουν σε αποτελεσματικές στρατηγικές για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Η μοναδικότητα αυτού του έργου, έγκειται στο γεγονός, ότι για πρώτη φορά, μελετούμε ταυτόχρονα και συστημικά (με ένα κοινό εναρμονισμένο πρωτόκολλο), το πρόβλημα της παρεμπίτουσας αλιείας σε 5 ευάλωτα είδη και ότι για την επίτευξη των στόχων μας, έχουμε μια απόλυτα συνεργατική προσέγγιση μεταξύ εθνικών και διεθνών ΜΚΟ, επιστημονικών ιδρυμάτων, ερευνητικών φορέων, διεθνών συμβάσεων για την προστασία της βιοποικιλότητας, Υπουργεία, αλιευτικές κοινότητες και άλλους εμπλεκόμενους φορείς.
Πείτε μας περισσότερα για το πρόβλημα της παρεμπίπτουσας αλιείας
Παρεμπίπτουσα αλιεία ή αλλιώς, παρεμπίπτοντα αλιεύματα, είναι τα είδη που “πιάνονται” κατά λάθος από τους αλιείς όταν ψαρεύουν. Κατά την αλιεία δηλαδή δεν ψαρεύονται μόνο επιθυμητά είδη, αλλά πολλά άλλα είδη της βιοποικιλότητας της θάλασσας. Περίπου το 40% των αλιευμάτων παγκοσμίως αλιεύονται κατά λάθος και στην πλειοψηφία τους απορρίπτονται πίσω στη θάλασσα ή τη στεριά, νεκρά ή τραυματισμένα. Το πρόβλημα είναι τραγικό, όταν τα είδη αυτά είναι μεταξύ άλλων ευάλωτα όπως αυτά που μελετούμε στο έργο MedBycatch. Στις μέρες μας η παρεμπίπτουσα αλιεία συνιστά το σοβαρότερο κίνδυνο για τα απειλούμενα θαλάσσια θηλαστικά στην Μεσόγειο θάλασσα. Αυτό σημαίνει πως οι πληθυσμοί των ευάλωτων ειδών μπορούν να μειωθούν δραματικά, υποβαθμίζοντας έτσι συνολικά τα θαλάσσια οικοσυστήματα.
Από τη μέχρι τώρα εμπειρία σας πως ανταποκρίνονται οι αλιείς στην πρωτοβουλία σας;
Η παρεμπίπτουσα αλιεία αποτελεί πρόβλημα όχι μόνο για τη βιοποικιλότητα, αλλά και για τους αλιείς, γιατί μειώνει την ποιότητα της ψαριάς τους και καταστρέφει τα δίχτυα τους. Ένα από τα σημαντικότερα λοιπόν επιτεύγματα του έργου, κάτι που αντικατοπτρίζεται και στις ίδιες τις φωτογραφίες της έκθεσής μας, είναι η σχέση εμπιστοσύνης που έχουν χτίσει οι ερευνήτριες και ερευνητές μας με τους αλιείς. Η συλλογή δεδομένων γίνεται αφότου γνωριστούν καλά και υπάρχει η έννοια του μοιράσματος και της οικειότητας μεταξύ ερευνητών και αλιέων. Είμαστε πολύ χαρούμενοι που έχουμε καταφέρει όχι μόνο να συλλέξουμε δεδομένα επιβαίνοντας πάνω στα σκάφη των αλιέων, αλλά και να τους ενημερώσουμε για το πρόβλημα, να τους ευαισθητοποιήσουμε σε αυτό και τελικά να τους εκπαιδεύσουμε σε μεθόδους επίλυσης του. Αυτή η διαδικασία κράτησε χρόνια και συνεχίζεται μέρα με τη μέρα μέχρι και σήμερα. Στην αρχή ήταν δύσκολο να ανταποκριθούν, τώρα έχουμε πολύ καλή συνεργασία διότι καταλαβαίνουν ότι είναι μια διαδικασία που βοηθάει ο ένας τον άλλον, έχουν όφελος και αυτοί και στο τέλος όλοι μαζί βοηθούμε για την προστασία των ευάλωτων ειδών.
Το γενικό κοινό μπορεί να ευαισθητοποιηθεί μέσω του προγράμματος και με ποιους τρόπους;
Ναι φυσικά, μέσω στοχευμένων δράσεων πολιτικής και εξωστρέφειας, όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και το ευρύ κοινό ενημερώνονται και ευαισθητοποιούνται στο πρόβλημα που καλούμαστε να λύσουμε. Είναι άλλωστε και ο βασικός πυλώνας όλων μας των προγραμμάτων. Η μεταφορά επιστημονικών δεδομένων με εύληπτο τρόπο για όλους τους ανθρώπους. Έχουμε δημιουργήσει λοιπόν στο πλαίσιο και αυτού του έργου, μια σειρά από δράσεις οι οποίες κυρίως μέσω της τέχνης, χρησιμοποιούνται ως εργαλεία για την ευαισθητοποίηση του κοινού σε διεθνές επίπεδο. Για παράδειγμα τώρα, μέσω της έκθεσης φωτογραφίας, ο κόσμος θα έχει την ευκαιρία να δει πραγματικές στιγμές από την έρευνα μας σε όλη την Μεσόγειο καθώς επίσης και να πλοηγηθεί σε διάφορες πτυχές του έργου και των υπόλοιπων δράσεων μέσω αυτής. Μια ταινία μυθοπλασίας μικρού μήκους, ένα μακροσκελές ρεπορτάζ στην Τυνησία και πολλά άλλα, βοηθούν το κοινό να εξοικειωθεί με το θέμα, προκαλώντας παράλληλα αυτό που λέμε engagement, τη σύνδεση τους δηλαδή με το πρόβλημα και την εικόνα τους ως αρωγούς για τη λύση του προβλήματος.
Περισσότερες πληροφορίες για το πρόβλημα της παρεμπίπτουσας αλιείας και το πρόγραμμα MedBycatch, εδώ.
