Μεγάλωσα παθιασμένη από αγάπη για τη θάλασσα, αλλά και πως θα μπορούσε να ήταν αλλιώς, αφού από μωρό παιδί στην Ύδρα ζούσα τρία μέτρα από το νερό στο “Μώλο”, το ιστορικό ναυπηγείο της Επανάστασης που ήταν το πατρικό μου σπίτι.
Πολύ αργότερα απέκτησα άλλη μια πατρίδα εκτός από την Ύδρα και άλλη μια αγάπη που οφείλονται και τα δύο σε μια φουρτούνα!
Όλα ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο του 1975 όταν πολύ αργά το βράδυ μας έπιασε στα ανοιχτά της Κεφαλονιάς μεγάλη φουρτούνα που μας ανάγκασε να φουντάρουμε “μεσομπούγαζα” του Κόλπου του Λαγανά, στη Ζάκυνθο.
Πέρασαν σαράντα έξι χρόνια από τότε, κι όμως ολοζώντανο παραμένει το θέαμα που αντίκρισα το πρωί όταν άνοιξα τα μάτια μου για να δω που βρισκόμαστε: Μια απέραντη, κάτασπρη, έρημη, παρθένα και απάτητη παραλία, στόλιζε σαν δαντέλλα τα καταγάλανα νερά του κόλπου. Όπου και αν κοίταζες, έβλεπες μόνο θάλασσα και άμμο! Βούτηξα από το σκάφος μας στα κρυστάλλινα νερά του κόλπου και κολύμπησα ως την παραλία. Με υποδέχτηκαν απέραντες αμμοθίνες στολισμένες με κάτασπρους θαλασσόκρινους, πουρνάρια, θαμνόκεδρους, και κυπαρίσσι. Στην ακρογιαλιά “τσαλαβουτούσαν” θαλασσοκόρακες, καλαμοκάνες και ένας σταχτοτσιχνιάς που έψαχναν για τροφή. Την άμμο στόλιζαν κοχύλια με υπέροχα σε όλους τους τόνους πορτοκαλιά χρώματα, περίεργα σκαλιστά κατάμαυρα βότσαλα και κάτι αλλιώτικα χνάρια που έβλεπα πρώτη φορά. Ένα ποταμάκι με κατάφυτες όχθες, έτρεχε να ρίξει τα νερά του στη θάλασσα. Μαγεμένη από τόση ομορφιά, ξαναγύριζα στο Λαγανά κάθε 2-3 χρόνια για να τον απολαύσω.
Το 1980 άρχισα με απελπισία να γίνομαι μάρτυρας μιας γρήγορης άναρχης ανάπτυξης για τον τουρισμό πάνω στις μοναδικές παραλίες και τις παρθένες αμμοθίνες του κόλπου. Το 1982, περιμένοντας τη σειρά μου στον οδοντίατρο, έπεσε το μάτι μου τυχαία στο εξώφυλλο ενός περιοδικού πάνω στο τραπέζι του χώρου αναμονής με τίτλο: “Οι θαλάσσιες χελώνες της Ζακύνθου”, εκεί διάβασα και πρωτοέμαθα ότι στις παραλίες του Κόλπου του Λαγανά γεννούν τα αβγά τους οι θαλάσσιες χελώνες, ένα είδος που κινδυνεύει με εξαφάνιση. Έτσι συνειδητοποιώντας τις επιπτώσεις που θα έχει η καταστροφή του βιότοπού τους, ξεκίνησα αμέσως, σχεδόν χωρίς βοήθεια, χωρίς ειδικές γνώσεις αλλά με ενθουσιασμό, πείσμα, θέληση, πολλή δουλειά και άλλη τόση αγάπη, τον αγώνα για την προστασία τους. Από τότε έως σήμερα ο αγώνας μου για τις παραλίες του Λαγανά και τις χελώνες του, συνεχίζεται. Έξι χρόνια αργότερα, το 1988 ίδρυσα το MEDASSET (Μεσογειακό Σύνδεσμο για τη Σωτηρία των Θαλάσσιων Χελωνών), στην Αγγλία όπου ζούσα την εποχή εκείνη και αργότερα το 1990 στην Ελλάδα.
Το 2018, το MEDASSET γιόρτασε τα 30 χρόνια από την ίδρυσή του. Μετά από πολλούς σκληρούς αγώνες για την προστασία και τη μελέτη των χαρισματικών αυτών όντων και των βιοτόπων τους σε όλη τη Μεσόγειο, τα αποτελέσματα της δουλειάς μας έχουν αναγνωριστεί και τιμηθεί με βραβεία και διακρίσεις παγκόσμια, δίνοντάς μας δύναμη να εξακολουθούμε το έργο μας.
Ασφαλώς ο Κόλπος του Λαγανά δεν είναι πιά αυτός που πρωτογνώρισα. Τα γαλάζια νερά του, οι αμμοθίνες, η φυσική μαγική ομορφιά στις παραλίες, όλα έχουν υποστεί τις επιπτώσεις της άστοργης, αδιάφορης και της κερδοφόρας απερίσκεπτης ανθρώπινης πίεσης, εις βάρος του φυσικού περιβάλλοντος και της ομορφιάς, που είναι αυτή η ίδια η ζωή. Ακόμα και οι χελώνες το πρόσεξαν και κάμποσες έχουν διαλέξει άλλους προορισμούς.
Κι όμως ο Λαγανάς πρέπει να ζήσει και οικολογικά όχι μόνο για τις χελώνες, αλλά και για τον άνθρωπο: Ο τουρισμός σήμερα είναι ο σημαντικότερος πόρος ζωής για το νησί. Υπάρχουν τρόποι συμβίωσης και για τους δύο, φτάνει να νιώσουμε ότι χρωστάμε στις ερχόμενες γενιές να γνωρίσουν κάποιες από τις ομορφιές που άλλαξαν και τη δική μου ζωή τόσο δραματικά εδώ και σαράντα έξι χρόνια.
Λίλη Βενιζέλου
Πρόεδρος MEDASSET
Μέλος IUCN – Διεθνής Ένωση Προστασίας της Φύσης
